برگ اکالیپتوس

نام فارسی: اکالیپتوس

نام عربی: الاوکالیپتوس

نام اردو: نیلگری

نام انگلیسی: Eucalypt

نام علمی: Eucalyptus camaldulensis  از خانواده: Myrtaceae

ماهیت:

درخت اکالیپتوس گونه های فراوانی دارد که ارتفاع برخی از آنها تا 130 متر می رسد.

چوب درخت اکالیپتوس بسیار سخت و بادوام است.

وقتی پوسته تنه اکالیپتوس کنده شود، زیر آن پوسته ای کرمی رنگ وجود دارد.

برگهای درخت اکالیپتوس، کشیده، نوک دار و نسبتا باریک اند که ابتدا به صورت افقی رشد می کنند ولی در مرحله  بلوغ، داسی شکل و آویزان می شوند.

غنچه گل های گونه های مختلف اوکالیپتوس، بسیار متفاوت است؛ ولی غنچه گونه موجود در ایران، کوچک، بیضی گون، نوک دار و سبز رنگ است که به صورت دسته ای می روید.

گل های درخت اکالیپتوس، رشته هایی نازک و فراوان اند و به رنگ های سفید، شیری، زرد، صورتی و قرمز دیده می شوند.

انتهای گل های اکالیپتوس، مخزنی کوچک و مخروطی، حاوی تخم هایی بسیار ریز وجود دارد.

محل رویش:

اکالیپتوس، بومی استرالیاست؛ ولی امروزه در اکثر کشورهای جهان، به ویژه الجزایر، مصر، مراکش، هند، آمریکا و ایران پرورش داده می شود.

کاشت، داشت و برداشت:

درخت اکالیپتوس در سرزمین های بسیار مرطوب یا با آبیاری فراوان، رشد سریعی دارد.

این درخت در برابر سرمای شدید و شوری خاک، آسیب پذیر است.

تکثیر اکالیپتوس به وسیله کاشت تخم انجام می شود؛ به این صورت که ابتدا تخم آن را در جعبه هایی با خاک نرم و آماده می کارند.

پس از اینکه نهال های جوان، پنج یا شش برگ دادند، آنها را به گلدانهای سبدی منتقل می کنند.

در مناطق بسیار گرم، انتقال به محل اصلی باید در فصل بارندگی انجام شود و در مناطق معتدل، ماه های آبان و آذر مناسب هستند.

اجزای مورد استفاده و مشتقات:

ساقه های نازک، برگ و روغن برگ

مواد تشکیل دهنده:

در برگ درخت اکالیپتوس، ماده ای تلخ، مقدار فراوانی تانن و حدود شش درصد اسانس یافت می شود که این اسانس، ماده عامل برگ هاست. اسانس موجود در برگ اکالیپتوس، حدود هفتاد درصد اکالیپتول، مقداری سینئول، پینن، الکل و سسکی پرین دارد.

اوکالیپتول، الکلی بی رنگ یا کمی مایل به زرد است که در دمای 176 درجه سانتی گراد جوش می آید.

طبیعت:

درجه دوم گرم و خشک

نفع خاص:

برای رفع بیماری های تنفسی و به عنوان ضد عفونی کننده.

افعال و خواص:

برگ اکالیپتوس، منفعث بلغم، ضد باکتری، قاتل دیدان و قابض است.

روغن برگ اکالیپتوس، ضد عفونی کننده است.

برگ اکالیپتوس سل، آسم، برونشیت، آنفولانزا، سرماخوردگی، نزله، سرفه، انسداد بینی، گرفتگی سینه، عفونت های گلو و سینوس، التهاب سینه و ریه، التهاب غشای مخاطی، جوش، تب خال، بیماری های مجاری ادرار، تب، قند خون و گرفتگی عضلات را بهبود می بخشد.

بخور برگ اکالیپتوس، سر دردهای سینوزیتی را تسکین می دهد، مجاری تنفسی را ضد عفونی می کند و برای رفع سرماخوردگی مفید است.

استنشاق جوشانده برگ اکالیپتوس، برای رفع انسداد بینی مفید است و غرغره آن، زخم گلو را بهبود می بخشد.

جویدن برگ اکالیپتوس، لثه را محکم و بوی بد دهان را برطرف می کند و برای رفع درد دندان و لثه مفید است.

جوشانده برگ اکالیپتوس، برای شستشوی مجاری دستگاه تناسلی، مجاری ادرار و جراحت ها کاربرد دارد.

تمریخ روغن اکالیپتوس، برای دردهای رماتیسمی، دردهای عضلانی و ورم مفاصل مفید است.

از روغن اکالیپتوس برای دفع شپش و شستشوی زخم های عفونی، بریدگی ها و عفونت های پوستی استفاده می شود.

مضرات:

زنان باردار؛ زنان شیرده؛ افراد مبتلا به التهاب معده و روده یا ناراحتی کبد.

خوردن برگ اکالیپتوس، باعث فلج دستگاه تنفسی، ورم روده، ورم کلیه، ادرار خونی،سردرد، تشنج، کاهش فشار خون و کاهش دمای بدن می شود.

خوردن اکالیپتوس، باعث مسمومیت می شود.

مصلحات و تدابیر:

کتیرا

خوردن برگ اکالیپتوس و روغن آن، به هیچ وجه توصیه نمی شود.

منبع:

کتاب علم الادویه – سیدنظری