اذخر مکی (علف لیمو)

نام فارسی: علف لیمو

نام عربی: الاذخر

نام انگلیسی:Lemon Grass

نام علمی: Cymbopogon  citratus   از خانواده: Poaceae

نام های دیگر: کاه مکی

ماهیت:

علف لیمو، گیاهی پایاست که ارتفاع آن به پنجاه سانتی متر می رسد و گونه های بسیار زیادی دارد.

ساقه های این گیاه، ضخیم، صاف و لایه لایه اند و سطح مقطع شان دایره ای شکل  است.

پایین این ساقه ها، اغلب سفید با رگه هایی بنفش رنگ است.

گیاه علف میوه، برگ هایی فراوان، بسیار کشیده، باریک، نوکدار و کمی زبر دارد که به صورت طولی از وسط تا شده اند.

گل های گیاه علف لیمو، سفید و بسیار کوچک اند و به صورت خوشه ای می رویند؛ این گل ها طعمی تند و گزنده دارند.

دانه های گیاه علف لیمو، درون غلاف هایی کشیده، نوکدار و سبز رنگ هستند و به صورت متراکم و خوشه ای رشد می کنند.

همه اجزای گیاه علف لیمو، بسیار خوش رایحه اند.

محل رویش:

عربستان، افغانستان، هند، پاکستان و ایران در استانهای سیستان و بلوچستان، خوزستان، بوشهر، هرمزگان و کرمان

اجزای مورد استفاده و مشتقات:

ساقه، برگ، گل، روغن گل و عرق گل

مواد تشکیل دهنده:

در برگ ها و ساقه های گیاه علف لیمو، اسانسی زرد رنگ و بسیار مقطر وجود دارد که دارای مقدار بسیار زیادی سیترال و کمی سیترونلول، ژرانیول و میرسن است.

در گل های علف لیمو حدود 3 درصد اسانس وجود دارد.

طبیعت:

درجه دوم گرم و خشک

نفع خاص:

تحلیل ریاح، بیماری های مغز

افعال و خواص:

ساقه علف لیمو، محلل اورام سفت، مفتح سدد کبد، مقطع، منضج اخلاط لزج و غلیظ، مدر قوی بول، مدر حیض، مفتت سنگ، مسکن دردهای سرد داخلی، مقوی حافظه و مقوی لثه است.

گل گیاه علف لیمو، مسکن درد و مقوی حافظه است و افعال و خواص آن از سایر اجزای گیاه، قوی تر می باشد.

ساقه علف لیمو، ترس را از بین می برد، رطوبت اضافی دهان را دفع و فضولات و رطوبات بلغمی مغز را تنقیه می کند و برای فلج، لقوه، تشنج امتلایی رطوبی، استرخاء، خدر، فراموشی، دندان درد، انسداد عروق، ورم معده، ورم کبد، رفع سفتی طحال، خلط خونی، استسقاء، بیماری های کلیوی، بیماری های ریوی، ورم رحم، دوره نقاهت تب های بلغمی، کوفتگی عضلات و گزیدگی حیوانات و حشرات موذی مفید است.

خوردن یک مثقال از ساقه علف لیمو، منقی فضولات مغز و رحم است و فلج، لقوه و تشنج امتلایی رطوبی را بهبود می بخشد.

مداومت به نوشیدن دم کرده ساقه علف لیمو، درد سرد مفاصل را تسکین می دهد.

دمنوش ساقه علف لیمو با سکنجبین، در دوره نقاهت تب، بسیار مفید است.

خوردن ساقه علف لیمو با ترنجبین، به رفع سفتی طحال کمک می کند.

خوردن ساقه علف لیمو با مصطکی، منقی فضولات مغز است.

خوردن یک چهارم مثقال از ساقه علف لیمو با فلفل، تشنج امتلایی رطوبی را بهبود می بخشد.

خوردن یک مثقال از ساقه علف لیمو با یک مثقال فلفل، ترس و حالت تهوع بلغمی را برطرف می سازد.

خوردن ساقه علف لیمو با ادویه مناسب، مقوی فم معده، مقوی کبد، مفتح سدد کبد و محلل ریاح است و به درمان استسقاء، بیماری های کلیوی، بیماری های ریوی، ورم فم معده و خلط خونی کمک می کند.

جویدن ساقه علف لیمو با مصطکی و سقز، برای درمان فلج مفید است.

مضمضه و سنون ساقه علف لیمو، مقوی دندان و لثه است و رطوبات اضافی دهان را دفع می کند.

ضماد ساقه علف لیمو و نطول دم کده آن، خدر را بهبود می بخشد.

ضماد برگ تازه گیاه علف لیمو، محلل ریاح است و گزیدگی حیوانات و حشرات موذی، ورم فم معده، ورم سرد کبد، ورم سرد طحال و ورم مثانه را التیام می بخشد.

نشستن در آب دم کرده برگ گیاه علف لیمو ، مفتح سدد عروق، ملین و منضج سفتی ها و مسکن دردهای داخلی است و به رفع ورم رحم و درد مفاصل کمک می کند.

گل گیاه علف لیمو، فضولات فاسد و رطوبات بلغمی مغز را تنقیه می کند و برای لقوه، فلج، فراموشی، ورم معده، ورم کبد و خلط خونی مفید است.

روغن گل گیاه علف لیمو و عرق آن، حکه و خستگی را برطرف می سازد.

مقدار مصرف:

از نیم تا یک مثقال

مضرات:

علف لیمو باعث سردرد می شود و برای کلیه گرم مزاجان مضر است.

مصلحات و تدابیر:

گلاب، عرق نیلوفر آبی و صندل سفید

بدل:

راسن و قسط

منبع:

کتاب علم الادویه – سیدنظری