گیاه گلرنگ: طلای سرخ طبیعت

گلرنگ، گیاهی زیبا و ارزشمند است که در بسیاری از فرهنگ‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد. این گیاه به دلیل رنگ گلبرگ‌های زیبای نارنجی و قرمز و خواص درمانی فراوان، از دیرباز مورد توجه انسان بوده است.

معرفی گلرنگ

گلرنگ با نام علمی Carthamus tinctorius، گیاهی یک‌ساله و خاردار است که ارتفاع آن به حدود 60 سانتی‌متر می‌رسد. این گیاه بومی مناطق معتدل آسیا و آفریقا است و در ایران نیز به صورت گسترده کشت می‌شود.

خواص درمانی گلرنگ

گیاه گلرنگ دارای طبع گرم و خشک است و از دیرباز در طب سنتی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شده است. برخی از مهم‌ترین خواص درمانی گلرنگ عبارت‌اند از:

* کاهش کلسترول: روغن گلرنگ حاوی اسیدهای چرب غیر اشباع است که به کاهش سطح کلسترول بد خون کمک می‌کند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش می‌دهد.

* کاهش فشار خون: گلرنگ به دلیل خاصیت آرام‌بخشی و گشادکنندگی عروق، به کاهش فشار خون کمک می‌کند.

* بهبود گردش خون: روغن گلرنگ به بهبود گردش خون در بدن کمک می‌کند و از لخته شدن خون جلوگیری می‌کند.

* تقویت سیستم ایمنی: گلرنگ حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.

* کاهش التهاب: گلرنگ دارای خواص ضد التهابی است و به کاهش التهاب در بدن کمک می‌کند.

* بهبود سلامت پوست و مو: روغن گلرنگ به دلیل داشتن ویتامین E و اسیدهای چرب ضروری، برای سلامت پوست و مو بسیار مفید است.

کاربردهای گلرنگ

گیاه گلرنگ کاربردهای فراوانی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

* صنعت غذایی: از گلبرگ‌های خشک شده گلرنگ برای رنگ دادن به غذاها استفاده می‌شود. همچنین روغن گلرنگ در پخت و پز و تهیه سالاد استفاده می‌شود.

* صنعت دارویی: از گلرنگ در تولید داروهای گیاهی برای درمان بیماری‌های مختلف استفاده می‌شود.

* صنعت آرایشی و بهداشتی: از روغن گلرنگ در تولید انواع محصولات آرایشی و بهداشتی مانند کرم‌ها، لوسیون‌ها و شامپوها استفاده می‌شود.

* صنعت نساجی: از رنگدانه‌های موجود در گلبرگ‌های گلرنگ برای رنگرزی پارچه استفاده می‌شود.

نام عربی :  العصفر

نام اردو : کسم

نام انگلیسی : Safflower

نام علمی : Carhamus  Tinctorius  از خانواده Asteraceae

نام های دیگر : گل کافشه ، احریض ، کاجیره

ماهیت : گلرنگ گیاهی یک ساله است که ارتفاع آن به شصت سانتی متر می رسد .

تشابه و تقلب : رنگی که زعفران ایجاد می کند به  رنگ گل گیاه گلرنگ بسیار شباهت دارد .

محل رویش : هند ، و ایران در استانهای خراسان ، گیلان ، آذربایجان شرقی ، کرمانشاه ، کردستان ، لرستان ، اصفهان ، یزد ، کرمان ، سمنان و تهران .

اجزای مورد استفاده و مشتقات : گل ، تخم و روغن تخم .

طبیعت گیاه گلرنگ : گلرنگ در درجه دوم گرم و درجه اول خشک است . تخم کافشه در درجه دوم گرم و در آخر درجه اول خشک است .

نفع خاص :تقویت کبد ، تحلیل خون منجمد ، رفع حبس البول .تخم کاشفه برای تحلیل ریاح ، تقویت باه و تولید منی .روغن تخم کافشه برای درد .

افعال و خواص گیاه گلرنگ :

گلرنگ ،منضج ، محلل ، منوم و کمی قابض است .

تخم کافشه ،مسهل ، مخرج بلغم رقیق ، مخرج اخلاط سوخته و منضج می باشد . روغن تخم کافشه ، مسهل است و افعال و خواصی مثل تخم گزنه دارد ؛ ولی ضعیف تر .

ضماد گلرنگ با عسل برای رفع قوبا مفید است.

ضماد گلرنگ با حنا بر کف دست و پا ، از بروز آبله جلوگیری می کند.

ضماد گلرنگ با ماست بر مثانه ، احتباس بول را برطرف می کند.

طلای گلرنگ با عسل ، برای بهبود بهق ، برص و قلاع اطفال مفید است.

طلای گلرنگ با سرکه ، به رفع خارش بدن ، اورام گرم ، باد سرخ و ورم کبد کمک می کند.

مقدار مصرف :از گلرنگ ، یک مثقال . تخم کافشه ، از پنج تا ده درهم .

مضرات گیاه گلرنگ :گلرنگ برای طحال و معده مضر است .گلرنگ بخار معده و سردرد ایجاد می کند .تخم کافشه برای معده ضرر دارد .

خوردن بیش از ده درهم تخم کافشه ، بسیار مضر است . خوردن تخم کافشه پس از شیر ، باعث النجماد شیر در معده می شود .

مصلحات و تدابیر :عسل برای دفع ضرر گلرنگ بر طحال و معده . انیسون و شیرینی جات برای تخم کافشه .

بدل :میوه درخت سقز برای تخم کافشه .

منبع :علم الادویه – سیدنظری