پسته

نام فارسی: پسته

نام عربی: الفستق

نام اردو: پسته

نام انگلیسی: pistachio

نام علمی: pistacia vera

نامهای دیگر: پسته بستانی

ماهیت:

ارتفاع درخت پسته به چهار متر میرسد.

از تنه درخت پسته ، نوعی سمغ ترشح میشود.

برگهای درخت پسته پهن و بیضی شکل و گاه قطره ای شکل، نوک دار و براق اند.

درخت پسته یک سال درمیان پسته می دهد و سال دیگر میوه ای بی مغز به نام بزغنج می دهد.

میوه های درخت پسته بیضی گون و نوکدارند، به صورت خوشه ای رشد می کنند و از چهار بخش تشکیل شده اند:

پوسته نرم، پوسته سفت، معمولا ترکیبی از رنگهای کرمی، قرمز و صورتی است. زیر پوسته نرم، پوسته ای سفت و رنگ کرمی وجود دارد که درون آن مغز سبز رنگ پسته قرار دارد.

جفت پسته، زائده ای کوچک و قهوهای کم رنگ است که میان مغز سبز رنگ پسته و پوست سفت قرار دارد.

بهترین پسته، آن است که غلافی سبز مایل به بنفش داشته باشد، پوست سفت آن نازک و کرمی رنگ، و مغز آن سبز، بزرگ، چرب و لذیذ باشد.

محل رویش:

افغانستان، سوریه ، ترکیه و ایران در استان های کرمان، فارس و خراسان.

کاشت، داشت و برداشت:

تکثیر درخت پسته از طریق کاشت میوه یا خوابانیدن یا پیوند روی پسته های وحشی انجام میشود.

در باغهای پسته باید دقت شود که برای بارور کردن درختان پایه ماده، به نسبت کافی درختان نر کاشته شود .

اجزای مورد استفاده و مشتقات:

پوست درخت، برگ، میوه مغزدار و بزغنج.

مواد تشکیل دهنده:

در هر گرم مغز پسته 5/3 گرم آب، 19/3 گرم پروتئین، 53/7 گرم مواد چرب، 17 گرم کربوهیدرات، 2/7 گرم خاکستر، 131 میلی گرم کلسیم ، 500 میلی گرم فسفر، 7/3 میلی گرم آهن، 972 میلی گرم پتاسیم، 230 واحد بین المللی ویتامین آ، 0/67 میلی گرم ویتامین ب1و 1/4 میلی گرم ویتامین ب3 وجود دارد.

طبیعت:

مغز پسته در درجه دوم گرم و تر است، با رطوبت فضیله؛ جفت پسته حرارتی معتدل دارد و خشک است. غلاف نرم پسته سرد و خشک است؛

بزغنج، بسیار سرد و خشک است.

نفع خاص:

تقویت قلب و مغز.

افعال و خواص:

مغز پسته مبهی، مولد منی، مقوی ذهن، مفتح سدد کبد، منقی کبد، تریاق سموم و مسمن است.

غلاف نرم پسته، مقوی قلب، مقوی معده، قابض، مخشن و مسکن عطش می باشد.

بزغنج، قابض و مفرح است و افعال و خواصی مانند اقاقیا دارد.

مغز پسته قلیل الغذاس، از مغز و قلب محافظت می کند، درد های رطوبی کبد را برطرف می سازد.

برای خفقان، تهوع، قی، دلپیچه، سردی کبد، لاغری کلیه، یرقان، بیماری طحال و گزیدگی حشرات موذی مفید است.

خوردن مغز پسته به همراه جفت آن، معده و فم معده را تقویت می کند.

خوردن مغز پسته به همراه شکر، مضرات هوای وبایی را برطرف می سازد.

نشستن در جوشانده سفت پسته، بیرون زدگی مقعد را درمان می کند.

نطول آب جوشانده برگ و پوست درخت پسته، مانع ریختن نزله به اعضای بدن می شود و برای بهبود درد مقعد، درد رحم، جرب، حکه و دفع شپش نافع است .

مداومت به شستشوی موی سر با جوشانده برگ و پوست درخت پسته، سموم و مواد سوداوی را دفع می کند و برای وسواس مفید است.

مضرات:

اندام پایین بدن؛ زیاده روی در خوردن آن، باعث ایجاد مخملک می شود.

مصلحات و تدابیر:

سرکه، انار ترش، زردالوی ترش خشک.

مغز پسته تا دزمانی که داخل غلاف نرم است، مفید تر است و زمانی که از غلاف بیرون می آید، باید زودتر مصرف شود.

بدل:

مغز بادام

برگرفته از کتاب :

دایره المعارف طب سنتی/ مفردات

مولف:

سید محمد علی سید نظری