انبه

نام فارسی: انبه

نام عربی: المانجو

نام اردو: آم

نام انگلیسی:Mango

نام علمی: mangifera indica  از خانواده: anacardiaceae

نامهای دیگر: انبج، آنب، نغزک

 

ماهیت:

انبه میوه درختی است که ارتفاع آن به پنج متر می رسد.

برگ های درخت آن، کشیده، نوکدار، و نسبتا ضخیم است.

گل های کوچک درخت انبه، پنج گلبرگ دارد که کاملا از هم جدا هستند.

رنگ گلهای آن زرد است و میان هر گلبرک قرمز وجود دارد.

میوه انبه بیضی گون بوده، سر آن نوکدار و اندکی کج است؛ ولی گونه هایی از آن کروی هستند.

انبه نرسیده، سبز است و انبه رسیده، نارنجی، صورتی، قرمز و سبز یافت می شود.

میوه انبه ابتدا بسیار گس است، کم کم ترش و سپس شیرین و بسیار خوش رایحه می شود.

گوشت انبه نارنجی است و پوستی ضخیم دارد.

هسته انبه بسیار بزرگ، کشیده و تقریبا دوکی شکل است و درون آن مغزی درشت وجود دارد.

بهترین انبه، بسیار شیرین، شاداب، بی ریشه، خوش بو و طعم آن در همه گوشت آن یکنواخت است.

محل رویش:

نواحی استوایی، هند، مالزی، بنگلادش، یمن، عمان، سودان و ایران در مناطق جنوبی.

اجزای مورد استفاده و مشتقات:

برگ، گل، میوه، پوست میوئه و هسته.

مواد تشکیل دهنده:

در گل های درخت انبه، حدود 0/04 درصد اسانس وجود دارد و پوست آن حاوی مانگفرین است.

در ریشه درخت انبه، مانگفرین، فریدلین و بتاسیتوسترول وجود دارد.

میوه درخت انبه ، حاوی مانگفرین، مانگین، اسید بنزوئیک، اسید سیتریک، رنگی زرد به نام پیوری و حدود 10 درصد تانن است.

مغز هسته میوه انبه، منبعی غنی از مواد چرب، کربوهیدرات ها، تانن و گالیک بوده، روغن ثابت مغز آن، دارای الئو دیستارین است.

در هر صد گرم میوه انبه، 81 گرم آب، 16/8 گرم کربوهیدرات، 10 میلی گرم

کلسیم، 13 میلی گرم فسفر، 0/4 میلی گرم آهن، 7 میلی گرم سدیم، 189 میلی گرم پتاسیم، 4800 واحد بین المللی

ویتامین A و 0/05 میلی گرم ویتامین B1 و 0/05 میلی گرم ویتامین  B2 و 1/1 میلی گرم ویتامین B3 و 35 میلی گرم

ویتامین C وجود دارد.

طبیعت:

انبه نرسیده، در درجه دوم تر و درجه اول خشک است؛ انبه رسیده و شیرین؛ در درجه دوم گرم و خشک است.

گل و هسته آن، بسیار سرد و خشک است.

نفع خاص:

تقویت اعضای رئیسه.

افعال و خواص:

انبه، مقوی قوه ها، مقوی ارواح، مقوی اندام تنفسی، مقوی مری و معده و امعاء، مقوی کلیه و مثانه، مبهی،

مفرح، خون ساز، مسمن، ملین و مدر خفیف می باشد.

انبه نرسیده و ترش، مسکن حدت صفراست.

مغز هسته انبه، قابض، مقوی معده، مجفف و ممسک می باشد.

گل انبه نیز مجفف و ممسک است.

انبه، خفقان، سرفه، تنگی نفس، سردرد سرد، بواسیر، اسهال، قولنج، عطش، ضعف، کسالت و استرخاء را بهبود می بخشد؛

همچنین رنگ چهره را باز و شفاف کرده، دهان را خوشبو می کند.

اگه میوه نرسیده و بسیار کوچک انبه را که تازه از شکوفه سر بر آورده است خشک کرده، هر روز یک درهم آن را با چهار درهم

شکر میل کنید، برای رفع سرعت انزال مفید است.

استشمام دود خشک شده میوه انبه، زخم حلق را بهبود می بخشد.

مداومت به استشمام دود پوست میوه یا برگ خشک شده انبه، به دفع ریاح کلیه کمک می کند؛

به شرطی که هوای سرد به کلیه نرسد.

تمریخ رطوبت دمبرگ تازه درخت انبه، دانه بوجود آمده در پلک و ابرو را بهبود می بخشد.

خوردن حب تهیه شده از سفوف نه عدد دمبرگ درخت انبه و نه فلفل سیاه و کمی آب،اسهال و قی را بند می آورد.

طلای آب برگهای نازک درخت انبه بر موی سر یا تدهین موی سر با روغنی که پوست انبه نرسیده

را داخل آن تفت داده و در آفتاب پرورانده اند، برای رشد و سیاهی مو و جلوگیری از ریزش مو نافع است.

مضمضه آبی که برگ و گل درخت انبه در آن ساییده شده، مقوی دندان و لثه است و باعث استحکام آنها می شود.

خوردن مغز هسته انبه و گل درخت آن، به درمان اسهال کمک می کند.

خوردن مغز هسته بریان انبه با ادویه مناسب ، ممسک است.

مسواک کردن با چوب یا ساقه انبه، بوی بد دهان را رفع می کند.

ذرور خاکستر چوب انبه، برای جلوگیری از خونریزی مفید است.

مضرات:

گرم مزاجان. انبه رسیده، مولد خون غلیظ سوداوی است؛ انبه نرسیده ترش، برای بلغمی مزاجان و سوداوی

مزاجان مضر است؛

انبه نرسیده گس، دیر هضم و مولد بلغم و سودای غلیظ است و مضر روده و دندان می باشد.

گونه گوشتی، کم آب و ریشه دار آن، دیر هضم، نفاخ، مضعف کبد، مضر لثه و دندان، موقق منی و قابض است

و باعث بیماریهای سوداوی، حکه، جرب و دمل می شود.

مصلحات و تدابیر:

سکنجبین، دوغ. برای گونه گوشتی و کم آب و ریشه دار آن، زنجبیل ، نمک و مویز.

برگرفته از کتاب:

دایره المعارف طب سنتی (مفردات)

مولف:

سید محمد علی سید نظری